Για την καλύτερη κατανόηση της νοητικής αναπηρίας και πώς επηρεάζει τη ζωή των ανθρώπων σας προτείνουμε ορισμένες αναφορές:

Ιωάννα Τσοκοπούλου, Είναι ο γιος μου, Μαργαρίτα & εκδ. Τόπος, Αθήνα, 2018

Το βιβλίο μαρτυρία της ιδρύτριας του ΕΕΑ Μαργαρίτα, η αφήγηση του γολγοθά μιας μητέρας να μεγαλώσει το παιδί της και να φτιάξει, με επιμονή, πίστη και πείσμα, ένα πρότυπο σχολείο για τα παιδιά με νοητική αναπηρία. «Ένα συνταρακτικό βιβλίο» (Λευτέρης Παπαδόπουλος), ένα «συνταρακτικό ντοκουμέντο» (Κώστας Γεωργουσόπουλος) που με τις τέσσερις επανεκδόσεις του έδωσε κουράγιο και ελπίδα σε πολλές μητέρες, κυκλοφορεί τώρα σε πέμπτη έκδοση με πρόλογο της Άλκης Ζέη.

Judith Wallace Scott, Entwined. Sisters and Secrets in the Silent World of Artist Judith Scott, Beacon Press, Boston, Mass., 2017

Η εντυπωσιακή και συγκινητική ιστορία της διάσημης καλλιτέχνιδας της outsider art Judith Scott (1940-2005), μιας γυναίκας με σύνδρομο Down και κώφωση, μέσα από την αφήγηση της δίδυμης αδελφής της Joyce. Από τα παιδιά χρόνια, τον εγκλεισμό σε άσυλο, τον αγώνα της αδελφής να την βγάλει, την τοποθέτησή της σε ένα κέντρο ημέρας, την αποκαλυπτική επαφή της Judith με τη δημιουργική έκφραση, τα εντυπωσιακά υφασμάτινα γλυπτά που βρίσκονται σήμερα σε μεγάλα μουσεία και συλλογές.

Eva Feder Kittay, Learning from my daughter, Oxford University Press, 2019

Η καθηγήτρια Φιλοσοφίας στο Stony Brook University, διαπραγματεύεται τη διαδρομή που ανέλαβε ως φιλόσοφος και μητέρα μιας κόρης που, ενώ της έλειπαν όσα εκτιμούν τόσο πολύ οι φιλόσοφοι –η ικανότητα να αιτιολογεί και να κατασκευάζει επιχειρήματα– την δίδαξε πολλά μοναδικά μαθήματα για το τι αξίζει στη ζωή. Η Eva Feder Kittay είναι μητέρα της Sesha, μιας γυναίκας με πολλαπλές αναπηρίες, ανάμεσά τους βαριά νοητική αναπηρία.

What’s Eating Gilbert Grape? Σκηνοθεσία: Lasse Hallström, 1993

Σενάριο: Peter Hedges, βασισμένο στο ομότιτλο βιβλό του (1991)

Μια ταινία πάνω στην ευθύνη ενός αδελφού και γιου απέναντι στην οικογένειά του, με δυνατό cast (Johnny Depp, Leonardo di Caprio). Ο Gilbert Grape προσπαθεί να κάνει μία ρομαντική σχέση με την Becky και επίσης να υποστηρίξει τον αδελφό του Arnie που έχει νοητική αναπηρία. Η επιρροή του Arnie στη ζωή του Gilbert είναι ενδιαφέρουσα. H ενστικτώδης συμπεριφορά του Arnie, η περιέργειά του και η έλλειψη αναστολής στην επικοινωνία των συναισθημάτων του, είναι ένα δώρο προς τον Gilbert και χάρη στον Arnie, ο Gilbert μαθαίνει σιγά σιγά πώς να εκφραστεί και έτσι απελευθερώνεται.

Μερικά επιστημονικά βιβλία με σφαιρική προσέγγιση της νοητικής αναπηρίας:

• Beirne-Smith M., Patton J. R., Kim H. S. (2005). Mental Retardation: An Introduction to Intellectual Disability. Pearson.
• Brue, A. W., & Wilmshurst, L. (2016). Essentials of intellectual disability assessment and identification. John Wiley & Sons.
• Hodapp, R. M. (2003). Αναπτυξιακές θεωρίες και αναπηρία. Νοητική καθυστέρηση, αισθητηριακές διαταραχές και κινητική αναπηρία. Αθήνα: Μεταίχμιο.
• Rogers, C. (2016). Intellectual disability and being human: a care ethics model. Routledge.
• Simplican, S. C. (2019). Intellectual disability and stigma: stepping out from the margins.